ABD’nin İran’daki üç nükleer tesisini bombalamasının ardından Brent petrol fiyatları haftalık bazda yüzde 11 artış gösterdi. Enerji uzmanları, petrol fiyatlarının varil başına 100 dolar seviyesine ulaşabileceğini vurguladı.
ABD Başkanı Donald Trump’ın talimatıyla Amerikan jetlerinin İran’daki üç önemli nükleer tesisi hedef almasının ardından küresel enerji piyasaları alarma geçti. Brent petrol fiyatları son günlerdeki dalgalanmaların ardından haftalık bazda yüzde 11 artış gösterirken, yeni haftayla birlikte yükselişin hız kazanması bekleniyor. Uzmanlara göre bu gelişme, jeopolitik riskleri artırarak varil başına 100 dolar senaryosunu yeniden masaya taşıyor.
ABD’nin attığı bu adım, halihazırda İsrail’in Gazze ve Lübnan’daki operasyonları nedeniyle kırılganlaşan Orta Doğu’daki jeopolitik dengeleri daha da hassas hale getirdi. Yatırımcılar ve enerji analistleri, bölgede olası bir geniş çaplı karşılık riskinin petrol arzını ciddi şekilde etkileyebileceğini belirtti.
MST Marquee'den enerji analisti Saul Kavonic, “Gelişmeler büyük ölçüde İran’ın önümüzdeki saat ve günlerde vereceği tepkiye bağlı. İran, daha önce tehdit ettiği gibi karşılık verirse bu bizi varil başına 100 dolarlık petrol yoluna sokabilir.” yorumunda bulundu. Kavonic, özellikle Irak gibi ülkelerdeki Körfez altyapılarına veya Hürmüz Boğazı’na yönelik olası İran saldırılarının fiyatları sert şekilde yukarı çekeceğini belirtti.
Rabobank stratejisti Joe DeLaura ise ABD’nin bu operasyonla Orta Doğu’ya daha fazla müdahil olduğunun kesinleştiğini söyledi. DeLaura, ABD Donanması’nın artık Hürmüz Boğazı’nı açık tutma görevini üstleneceğini belirterek, “Bu durumda petrol fiyatları kısa vadede 80-90 dolar bandına oturabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Dünya petrol ticaretinin yaklaşık üçte biri Hürmüz Boğazı’ndan geçerken, boğazda yaşanacak olası bir aksama, küresel arz zincirinde büyük bir kırılmaya neden olabilir.
Piyasaların Tepkisi Ne Yönde Olur?
PVM Oil Associates analisti Tamas Varga ise daha temkinli bir iyimserlikle, “ABD, İsrail’e doğrudan askeri destek sağlarsa ve İran’daki rejimin devrilmesinde aktif rol oynarsa, petrol fiyatlarında ilk tepki yukarı yönlü olur. Ancak petrolün doğrudan çatışma silahı haline gelmesi her iki taraf için de ekonomik anlamda sürdürülebilir değil,” görüşünü dile getirdi.
Varga’ya göre, İran ve ABD'nin enerji alanında doğrudan karşı karşıya gelmesi, orta vadede karşılıklı zarar doğuracağı için her iki taraf da stratejik geri adım atabilir.
